Rehberlik ve psikolojik danışmanın birincil işlevi, “Kişinin kendini tanımasına yardım etmek” tir. Kişiye kendini tanıtmak için, onun bedensel, devimsel ve bilişsel yeteneklerinin, ilgilerinin, değer yargılarının tutum ve davranışlarının, yaşamdan beklediklerinin, hoşlandığı ve hoşlanmadığı varlık, olay ve olguların bilinmesi gerekir.Kişiye kendini tanıtma işi, bir, dıştan değerlendirici çalışmalar; bir de “kişiye kendini, kendi gözü ile tanıtıcı çalışmalar” olmak üzere, iki yolla yapılmaya çalışılmaktadır. Dıştan değerlendirme; gözlem, anket, test gibi teknik ve araçlar kullanılarak; kişiye kendini, kendi gözü ile tanıtıcı çalışmalar ise, psikolojik danışma, özgeçmiş gibi tekniklerden yararlanılarak yapılmaktadır (Kuzgun,1981). (Bkz. Bölüm 7; Bölüm 9).

Bu uygulamalardan elde edilen bulguların özetleri, ikili görüşmelerle danışana (öğrenciye) iletilmektedir. Bu bilgilerden gizli kalması gerekmeyenler, öğrenci kişisel dosyasına (toplu dosyaya) işlenerek, öğrencinin eğitiminden sorumlu olanların bilgisine sunulmaktadır.

Kişi, kendine ve çevresine ilişkin bilgileri özümledikçe, benliğini gerçekçi bir doğrultuda geliştirme, doğru kararlar verebilme ve kendini yönelebilme olanağını elde etmektedir. Kişiye bu ruhsal bağımsızlık kazanma yolu, dıştan değerlendirme ile değil, bir İletişim tekniği ve “kendini öğrenme süreci” olan “psikolojik danışma” ile açılmaktadır.

Rehberlik ve psikolojik danışmanın ikincil işlevi ise; bilgi verme, yerleştirme ve izleme hizmetlerini yerine getirmektir.

“Bilgi verme” İle kişinin, kişisel-toplumsal uyumuna yardım edilmektedir. Kişi, verimli çalışma ve tam öğrenme yolları; kişilik gelişim kuralları; yetenek ve ilgilere göre program, okul ve meslek seçme; burs, kredi ve yurt olanakları vb. konularda bilgilenme gereğini duymaktadır.

Bunlar gibi, örneğin, sağlık hizmetlerini, ucuz ve iyi beslenme yollarını tanıtma da bir rehberlik ve psikolojik danışma hizmetidir.

Ancak, sağlık hizmeti verme, beslenme olanakları sağlama, birer kişilik hizmetidir {Bkz. Bilgi Toplama ve Yayma Birimi).

“Yerleştirme” denince, rehberlik ve psikolojik danışma aracılığı ile bir okula, bir programa ya da bir mesleğe girmek üzere kararlar alabilmesi ve uygulayabilmesi için kişiye yardım etme, gerekli olanakları sağlama gibi İşlevler anlaşılmaktadır (Bkz. Yerleştirme Birimi).

“İzleme” hizmetlerini ise; kişinin aldığı kararların sonuçlarını değerlendirmeye yönelik rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri oluşturmaktadır .