Psikolojik Ölçme Araçlarında Bulunması Gereken Teknik Özellikler:
1- Amaca uygunluk: bir test seçilirken öncelikle seçilen testin amaca uygun olup olmadığına karar verilmeli
2- geçerlilik: bir psikolojik testin geçerliliğini saptamak için kapsam geçerliliği, yordama geçerliliği ve ölçütlere dayalı geçerlilik gibi yöntemlere başvurulmalıdır. Testin ölçmeyi amaçladığı psikolojik özelliğini davranıştaki değişmeyi ölçebilme derecesi o testin geçerliliği olarak kabul edilir.[1]
3- Güvenilirlik: bir ölçme aracının güvenilirliğini saptamada testin tekrarı yöntemi, test, yarılama yöntemi, paralel formlar yöntemi ve KUDER- RİCHARDSON yöntemi gibi dört yoldan birine başvurulabilir. PDR etkinliklerinde güvenirliliği yüksek testler kullanma aranılan bir durumdur. Bununla beraber, test sonuçlarının bireyi güdülemesi ve bireyde kendini anlamayı ve araştırmayı sağlaması anlamlı olarak kabul edilir.
4- Kullanışlılık: kullanışlı bir test; geliştirme, uygulama ve puanlama bakımından pratik olmalıdır.
5- objektiflik: puanlarına kişilerin yargılarını karıştırmayan araç objektiftir.
6- ekonomiklik: uygulanacak olan testin fazla bir maliyeti gerektirmemesi üzerinde önemle durulmalı, uygulayıcı en ekonomik aracı seçmelidir.
7- Testin normları: bireyin durumuna uyan ve bireyin şimdiki veya gelecekte içinde olabileceği grubun puanları genellikle o psikolojik ölçme aracının normu olarak ele alınır. Norm kavramı standardize edilmiş psikolojik testlerin puanlarıyla ilgili olmaktadır. Bir kez uygulanmış( örneğin ÖSYM testleri) testlerin normlarından söz etmek olası değildir. Bir psikolojik testin standardizasyonu, test kuramında ve test geliştirme işlemlerinde teknik ve karmaşık bir konudur.[2]
Testlerin Kullanılmasında Dikkat Edilecek Bazı Etik Kurallar
1- Psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine başlamak için mutlaka bazı testlere sahip olmak ve bireylere test uygulamak gerekmez.
2- Psikolojik danışma ve rehberlikte testler bireyi tanımada ve bireyin kendisini tanımasına yardımcı olmada kullanılan çeşitli araç ya da tekniklerden sadece biridir.
3- Psikolojik testler birbirinden çok farklıdır. Her testin uygulanması puanlanması ve sonuçlarının yorumlanması farklı düzeylerde bilgi, beceri ve mesleki hazırlık ister.
4- Amacı belli olmayan hiçbir testi uygulamanın gereği yoktur.
5- Seçilen testler yeterli düzeyde geçerli, güvenilir ve kullanışlı olmalıdır.
6- Testler, hazırlanışlarında saptanmış olan belirli ortam ve koşullar altında uygulamalıdır.
7- Testler, testlerin amaçları ve uygulamaları gibi konularda bireylere veya kamuya her hangi bir bilgi verirken, bu bilgilerin doğru olmasına özen gösterilmeli.
8- Test sonuçlarının kimlerle paylaşılabileceği ve bu sonuçları kimlerin kullanabileceği testi alan birey ile birlikte kararlaştırılmalıdır.
9- Testin yazarı veya yayın hakkına sahip olan kuruluştan yazılı izin almadan bir testin tamamı veya bazı kısımları üzerinde bir değişiklik yapılmamalıdır.
10- Uzmanlar ya da testleri kullanan kişiler ellerindeki testin gizliliğini korumak zorundadır.
11- Psikolojik testleri kullananlar, bireyler hakkında yapılabilecek tanı yapı ya da yordamaların kesinliğinin sınırlarını belirler.
12- Testlerin posta aracılığıyla uygulanması gibi yeterince kontrol edilemeyen uygulamalar test kullanma etiğine aykırıdır.
13- Psikolojik test ve araçların sınırlılıklarının artması halinde danışmanlar zaman zaman araçları gözden geçirerek güncelleştirmelidir.
Psikolojik Testlerin Yorumlanmasında Dikkat Edilecek Etik Kurallar
1- Test sonuçları bireyle ya da bireylerle kurulacak psikolojik yardım ilişkisi içinde yorumlanmalıdır.
2- Okullarda sınıflarda büyük gruplar için yapılan test uygulamalarında sonuçların yorumlanması için grup rehberliğinden yararlanılabilir.
3- Tek tek öğrencilerle ilgili olmamak koşuluyla okullarda sınıflar ve gruplar halinde elde edilen genel sonuçları, öğretmen, yönetici ve velilerle paylaşmak gerekli olabilir.
4- Test sonuçlarının etkili bir biçimde yorumlanması uzmanların bu konudaki mesleki hazırlık ve tecrübelerine bağlıdır.
5- Test sonuçları yorumlanırken, öğrenci hakkında toplanan bilginin el altında bulundurulması özellikle test uygulamasıyla ilgili olabilecek bilgilerin ortada olması yorumlamayı kolaylaştırır.
6- Test sonuçları öğrencilerle paylaşılırken danışmanların öğrenciyi belirli bir yönde karar almaya zorlamaları kesinlikle doğru değildir.
Önce bireyin test alma işlemine tepkisi araştırılmalıdır.
7- Testler, testlerin amaçları ve uygulamaları gibi konularda bireylere veya kamuya her hangi bir bilgi verirken, bu bilgilerin doğru olmasına ve yanlış anlamaya neden olmamaya özen gösterilmelidir.
8- Test sonuçlarının yorumlanması işbirliğine dayalı olursa çok etkili olabilir.
9- Test sonuçlarına karşı bireyin tepkilerini belirtmesi desteklenmelidir.
10-Test sonuçlarının sınırlılıkları öğrenciye açık olabilecek bir şekilde verilmelidir.
11- Test sonuçları yorumlamada kullanılan sözcükler ve genel tutum öğrencinin sonuçları kabul etmesine yardım edici özellikler taşımalıdır. [3]
[1] Özoğlu, eğitimde rehberlik ve psikolojik danışma, sayfa 169-170
[2] Kutlu- Kaya, psikolojik danışma ve rehberlik, sayfa 217
[3] Kutlu- Kaya, rehberlik ve psikolojik danışma, sayfa 222